АҚШ-тың ғарыш агенттігі NASA Жердегі ең ірі су электр станциясы — Қытайдың «Үш шатқал» бөгеті Жердің айналуына әсер еткенін растады. Бұл туралы Stan.kz ақпарат агенттігі Telegraf.news басылымына сілтеме жасап хабарлайды.
NASA-ның Годдард ғарыш ұшу орталығының геофизигі доктор Бенджамин Фонг Чаоның айтуынша, 175 метр теңіз деңгейінен жоғары биіктікте 40 текше километр су массасының бір жерде шоғырлануы планета массасының қайта бөлінуіне әкелген. Бұл Жердің инерция моментін арттырып, айналуын баяулатқан. Салдарынан тәуліктің ұзақтығы 0,06 микросекундқа ұзарып, Жердің осі шамамен 2 сантиметрге ығысқан.
“Массаны жылжытқан сайын Жердің айналуын өзгереді. Мұның әсері аз, бірақ өлшеуге келеді”, – деді дәрігер Чао.
«Үш шатқал» су электр станциясы Қытайдың Хубэй провинциясындағы Янцзы өзенінде орналасқан. Оның қуаты — 22 500 мегаватт, бұл шамамен 15 ядролық реактордың қуатына тең. Станция Қытайдағы көмірқышқыл газының шығарылуын азайту мен энергетикалық қауіпсіздікті қамтамасыз етуде маңызды рөл атқарады.
Алайда мұндай ауқымды инженерлік жобалар экологияға ғана емес, планетаның кейбір сипаттамаларына да әсер етуі мүмкін. NASA ғалымдар бұл құбылысты мәнерлеп сырғанаушының айналуымен ұқсас деп түсіндірді. Мәнерлеп сырғанаушы қолдарын екі жаққа жайғанда, айналу жылдамдығы баяулайды.
Айта кету керек, Жер 4,5 миллиард жыл бұрын пайда болған сәтінен бастап-ақ біртіндеп айналуын баяулатып келеді. Бұл — Айдың гравитациялық әсеріне байланысты, ол Жерден біртіндеп алыстап бара жатыр. Ғалымдардың есептеуінше, әр 100 жыл сайын тәулік ұзақтығы 1,8 миллисекундқа артып отырады.
Зерттеулер көрсеткендей, Жердің баяу айналуы ежелгі замандарда атмосфераға да әсер еткен. Тәуліктің ұзаруы микробтарға көбірек оттегі өндіруге жағдай жасап, атмосфераның оттекпен қанығуына және тіршіліктің дамуына ықпал еткен.
Осылайша, «Үш шатқал» бөгеті планеталық деңгейде әсерін байқауға болатын сирек инженерлік нысанға айналды.
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!