Швед полициясы 2023 жылы Құранды өртеп, бірнеше наразылық шараларын ұйымдастырған 38 жастағы ирактық Салван Момиканың қайтыс болғанын хабарлады. Бес күдікті қолға түсті, деп хабарлайды “Адырна” ВВС-ге сілтеме жасап.
Швед БАҚ—ның жазуынша, Момиканы Сёдертелье қаласында өз үйінде атып өлтірілген. Ол дәл сол кезде TikTok-та тікелей эфир жүргізіп жатқан.
Оның өлімі туралы сот хабарлағаннан кейін белгілі болды. Бейсенбі күні оған «ұлттық топқа қарсы үгіт-насихат жүргізу» айыбы бойынша шешім шығуы тиіс еді. Айыптаушылардың нұсқасы бойынша, Момика мен оның серігі Салван Наджем тек Құранды өртеп қана қоймай, мұсылмандарға қатысты қорлайтын сөздер айтқан.
Сот шешім қабылдауды 3 ақпанға дейін кейінге қалдырды, себебі «Салван Момика қайтыс болғандықтан, үкім шығаруға қосымша уақыт қажет». Бұған дейін Сёдертелье қаласында атыс болғаны және денесінде оқ жарақаттары бар ер адамның ауруханада көз жұмғаны хабарланған болатын. Кейін полиция қаза тапқан адамның Момика екенін растады.
Салван Наджем X әлеуметтік желісінде Момиканың өлімі туралы жаңалықтан кейін, «мен келесі боламын» деп жазбады.
Момика 2018 жылы Ирактан Швецияға көшіп келген. 2021 жылы ол үш жылға созылатын тұру визасын алған. Өзінің X әлеуметтік желісіндегі аккаунтында ол өзін арамей тілінде сөйлейтін ассириялық деп таныстырып, католиктік отбасында өскенін айтқан.
2023 жылы Момика исламға қарсы бірнеше наразылық акцияларын ұйымдастырды. Оның алғашқы акциясы Стокгольмдегі басты мешіттің жанында, мұсылмандардың Ид аль-Адха мейрамы (кейбір елдерде Курбан-байрам деп аталады) күні өтті. Бұл акция полициямен келісілген және күзетілген болатын.
«Мен Стокгольмдағы үлкен мешіттің алдында наразылық өткізбекшімін және Құранға қатысты өз көзқарасымды білдіргім келеді. Мен оны жыртып, өртеймін», – деп жазды Момика полицияға берген өтінішінде.
Бастапқыда полиция акцияға келісуден бас тартты, бірақ ұйымдастырушылар апелляциялық сотқа жүгініп, сот олардың өтінішін заңды деп таныды, нәтижесінде екі аптадан кейін сот шешімімен рұқсат берілді.
Момика Ирак елшілігі алдында да осыған ұқсас акция өткізген. Ол өзінің наразылық шаралары мұсылмандарға емес, тек исламға бағытталғанын, әрі олардың мақсаты Швеция халқына Құрандағы хабарлардан қорғану екенін айтты.
Швецияда Құранды демонстративті түрде өртегендер бұған дейін де болған, бірақ олар ультраоңшылдар болған. Енді бұл оқиға елдің ислам әлемімен қарым-қатынасын қиындатты. Сауд Арабиясы, Ирак, Иран, Марокко және басқа да мұсылман елдері швед билігінің әрекетін айыптап, мәлімдемелер жасады. Марокко өз елшісін кері шақыруды шешті, ал Ирак сыртқы істер министрлігі Момиканы экстрадициялауды талап етті. Ирактағы наразылықтар барысында демонстранттар швед елшілігін екі рет басып кіріп, екінші рет елшілік ғимараттарын өртеді.
Швед барлау қызметі террористік қауіп деңгейін 1-ден 5-ке дейінгі деңгей бойынша төртке көтерді, ал полиция болашақта қасиетті кітаптарды өртейтін өтініштерді қабылдамауды бастады — соның ішінде Тора мен Інжілді өртеуді жоспарлағандар болса да.
Швеция үкіметі Момиканың акциясынан кейін қасиетті кітаптарды қорлау әрекетін айыптады, бірақ сөз бостандығы мен жиналыс құқығы конституциялық түрде қорғалатынын атап өтті. Алайда 2023 жылдың қазан айында 2020 жылы Құранды өртегені үшін алғаш рет айыптау үкімі шығарылды. Линчёпинг қаласының аудандық соты 27 жастағы ер адамды «этникалық топқа қарсы үгіт-насихат жүргізу» айыбы бойынша кінәлі деп тауып, оған шартты жаза тағайындады.
Момика мен оның наразылықтарын ұйымдастырушы серігі Салван Наджемге де осындай айып тағылды. Олардың ісінде төрт іс бар.
Момика Швециядан депортациялануға жақын болды: көші-қон агенттігі ол баспана сұраған кезде жалған ақпарат бергенін анықтады. Оның тұру визасы қайтарылды. Депортациялау бұйрығы шығарылды, бірақ қауіпсіздік себептерімен ол тоқтатылған.
Агенттік өкілі Йеспер Тенгроттың айтуынша, «Бұл адам туған еліне қайтса, азапталуы және адамдық қадір-қасиетіне нұқсан келтірілуі мүмкін, сондықтан біз депортациялау үшін кедергі бар деп шештік». Соның нәтижесінде Момика жаңа тұру визасын алды.
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!