Бүгін Қазақстанда жалпыұлттық Наурызнама онкүндігі басталды. Биыл Наурыз мерекесі ерекше аталып өтеді. Естеріңізде болса, 2024 жылы мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамасымен Наурыз мейрамын тойлаудың жаңа форматы – Наурызнама онкүндігі, сондай-ақ мерекенің жаңа логотипі бекітілген еді, деп хабарлайды El.kz ақпарат агенттігі.
«Наурыз» бірыңғай логотипіндегі үш қызғалдақ – уақыттың үш кезеңін, яғни еліміздің кешегі тарихын, қазіргі дамуын және келешек бағдарын бейнелейді.
Наурыз – түркі халықтарының және шығыс елдерінің ежелден тойланып келе жатқан көктем мерекесі. Бұл күн жыл басының бастауы ретінде саналып, жаңару мен молшылықтың символына айналған. Қазақ халқында Наурыз мейрамын тойлаудың өзіндік ерекшеліктері мен дәстүрлері бар. Солардың бірі – «Наурызнама».
Наурызнама – жасанды жаңашылдық емес, керісінше, көпкүндік мерекелеу арқылы оның қыр-сырын ашып, дәстүрлі сипатын дамытуға бағытталған.
Наурызнама ұғымы және оның мәні
Жалпы, «Наурызнама» дегеніміз – бұл көне дәуірлерден келе жатқан мерекелік жазба немесе салтанатты іс-шаралар жоспары. Ол халықтың дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын сипаттайтын, мейрамды атап өтудің ерекшеліктерін баяндайтын шығарма. Кейбір зерттеушілер Наурызнаманы тарихи дереккөз ретінде қарастырады, өйткені онда қазақ мәдениеті мен ұлттық құндылықтарының айқын көріністері байқалады.
Наурызнаманың мазмұны
Наурызнамада көбінесе мынандай ақпараттар қамтылады:
Наурыз мерекесінің шығу тарихы;
Ұлттық дәстүрлер мен ырымдар;
Арнайы дайындалатын тағамдар, соның ішінде наурыз көже туралы мәлімет;
Халықтық ойындар мен жарыстар;
Наурыз көжеден дәм тату және қонақ күту рәсімдері;
Жаңа жылдық тілек пен баталар.
Кейбір тарихи деректерде Наурызнама жазбасы патшалар мен билеушілерге арнайы дайындалғанын көрсетеді. Олар мерекенің қалай ұйымдастырылатынын алдын ала жоспарлап, халыққа Наурыз мейрамын қалай өткізу керектігі туралы хабар таратқан.
Наурызнаманың қазіргі қоғамдағы маңызы
Қазіргі таңда Наурызнама қазақ халқының рухани мұрасы ретінде қайта жаңғыруда. Көптеген өңірлерде Наурыз мерекесін кеңінен тойлау үшін арнайы бағдарламалар дайындалады. Сондай-ақ, қазақ әдебиеті мен тарихына қызығушылық танытатын зерттеушілер бұл жазбаларды зерттеп, оның ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етудегі рөлін анықтауда.
Наурызнаманың әдебиеттегі орны
Наурызнама – кемінде 8 күнге созылатын Ұлы даланың халықтық мерекесі. Бұл туралы кезінде Абай Құнанбайұлы, белгілі этнограф-ғалым Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы жазған.
Наурыз мейрамы қазақ әдебиетінде де ерекше орын алады. Көптеген ақындар мен жазушылар бұл мерекені шығармаларына арқау еткен. Мысалы, Абай Құнанбайұлы, Мұхтар Әуезов, Сәкен Сейфуллин еңбектерінде Наурыздың халық өміріндегі рөлі көрініс тапқан. Осы тұрғыдан алғанда, Наурызнама – ұлттық әдебиетіміздің ажырамас бөлігі.
Аймақтық ерекшеліктер
Қазақстанның әр өңірінде Наурыз мейрамы өзіндік ерекшеліктерімен атап өтіледі. Кейбір аймақтарда арнайы Наурыз тойы өткізіліп, ұлттық ойындар ұйымдастырылады, ал кейбір жерлерде аңыз-әңгімелер мен жыр-дастандар орындалады. Наурызнаманың аймақтық нұсқалары мерекенің бай мәдени мазмұнын аша түседі.
Наурызнаманың философиялық мәні қандай
Көктемгі жаңару – тек табиғаттың ғана емес, адамның да рухани тазару уақыты. Бұл философиялық түсінік – Наурызнаманың негізгі идеялық бағытының бірі.
Заманауи Наурызнама үлгілері
Қазіргі таңда Наурызнаманың жаңашыл үлгілері пайда болуда. Мәдени орталықтар мен шығармашылық қауымдастықтар Наурызға арнап арнайы бағдарламалар жасайды. Әлеуметтік желілерде және бұқаралық ақпарат құралдарында Наурыздың мәні туралы мақалалар мен бейнематериалдар көптеп жарияланады. Бұл үрдіс Наурыз мейрамының заманауи қоғамдағы маңызын арттыруда.
Наурызнаманың қазіргі қоғамдағы маңызы
Қазіргі таңда Наурызнама қазақ халқының рухани мұрасы ретінде қайта жаңғыруда. Көптеген өңірлерде Наурыз мерекесін кеңінен тойлау үшін арнайы бағдарламалар дайындалады. Сондай-ақ, қазақ әдебиеті мен тарихына қызығушылық танытатын зерттеушілер оның ұрпақтар сабақтастығын қамтамасыз етудегі рөлін анықтауда.
Қорыта айтқанда, Наурызнама Наурыз мейрамының терең мәнін түсіндіретін, ұрпақтан-ұрпаққа жететін асыл мұра болып табылады. Сондықтан да оны зерттеп, жаңғырту – ұлттық болмысымызды сақтаудың бір жолы.
Биыл да Наурызнама онкүндігі аясында көптеген іс-шара ұйымдастырылады. Мәдениет және ақпарат министрлігі осы онкүндікте бір жарым мыңнан астам түрлі іс-шара өткізілетінін алға тартты.
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!