Құқықтық қауіпсіздік пен тұрақтылықтың негізгі элементтерінің бірі сенімді қорғау қағидаты болып табылады. Оның мәні мынада, азамат қоғамдағы құқыққа сенеді және осы сену белгілі бір мерзімге өзгеріссіз қалады және болашақта азаматтың заңды іс-әрекеттердің теріс салдары болмайды.
Бұл оған жеке, кәсіби немесе инвестициялық қызмет туралы негізделген шешімдер қабылдауға мүмкіндік береді.
Әкімшілік орган, лауазымды адам немесе сот Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес теріс деп белгілемейінше, әкімшілік акті, әкімшілік әрекет (әрекетсіздік) заңды және негізді деп есептеледі.
Сенім құқығын қорғау қағидатының мәні – Әкімшілік органның шешімімен құқықтары бұзылған адам бұл шешімнің өзгеруінен, жойылуынан зардап шекпеуі керек, өйткені бастапқы шешім адамға белгілі бір қолайлы құқықтық салдарға сенуге мүмкіндік берді. Сенімді қорғаудың алдында адам қабылданған әкімшілік актінің заңды және дәйекті түрде қабылданған әкімшілік орган болып табылатынына сенімді болуға тиіс. Осылайша, сенімді қорғау әкімшілік процедурада құқықтық сенімділік пен тұрақтылыққа қол жеткізу құралы ретінде қызмет етеді.
Сонымен қатар, сенім құқығы-бұл азаматтың болашақта, мысалы, лауазымды адамдар ауысқан кезде кез-келген қолайлы актінің күші жойылмайтынына деген сенімі. Бірақ мұның бір шарты қоғамдық мүдделер бұзылмаған болуы керек. Егер қоғамдық мүдделер бұзылса, бұл акт залалды өтеу арқылы жойылады.
ЭЫДҰ (ОЭСР) елдерінде бұл қағидат бұрыннан белсенді жұмыс істеп келеді, себебі оарды әкімшілік Әділет бұрыннан жұмыс істеп келеді. Тұтастай алғанда, заңға бағынатын адам үшін бұл шенеуніктің дұрыс қарамауынан, шенеуніктің қателіктерінен қорғаудың құқығы мен кепілі екенін түсіну керек. Енді азамат мемлекеттік орган бір рет қабылдаған шешімнің жойылмайтынына сенімді бола алады.
Осы Қағидаға сәйкес, әкімшілік рәсімге қатысушы әкімшілік орган қабылдаған шешімнің заңды және дәйекті екендігіне сенімді бола алады. Бұл қағидат мемлекеттік орган бұрын қабылдаған актінің күшін жойған кезде аса өзекті. Осы қағидаттың арқасында, егер мемлекеттік орган актіні өтініш берушінің пайдасына, бірақ белгілі бір талаптарды бұза отырып қабылдаса, онда өтініш беруші бұл талапты орындамаса, онда мемлекеттік орган оны одан әрі жоя алмайды, егер, әрине, бұл басқа азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзбаса.
Қызметтің қандай да бір түрін жүзеге асыруға лицензия бергеннен кейін бақылау және қадағалау органы осы лицензияға мөрдің ескіргенін белгілейді делік, бірақ бұл кемшілікте жеке тұлғаның кінәсі жоқ. Демек, мұндай акт жойылмайды. Сонымен қатар, өтініш берушінің сеніміне қарамастан, осы заңсыз әкімшілік актінің күші жойылуға жататын жағдайлар бар. Актінің қоғамдық не мемлекеттік мүдделерге зиян келтіру шарты күшін жою үшін осындай негіз болып табылады. Бұл жағдайда өтініш берушіге оның әкімшілік актіге сенуіне байланысты келтірілген залалдар өтеледі. Мысалы, адамға белгілі бір қызметпен айналысуға рұқсат беру кезінде ол заңнамаға сәйкес келді, бірақ кейінірек ол қолданатын жабдық қоғам үшін қауіпті деп танылған НҚА қабылданды. Бұл жағдайда рұқсаттың күші жойылады, бірақ адамға барлық шығындар өтеледі.
Қызылорда облысының мамандандырылған әкімшілік сотының судьясы А.Сарсенбаев
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!