Бүгінде ата-аналар «гипоксия» сөзін жиі естиді. Бұл әсіресе баланың дамуындағы бұзылулар аясында жиі кездеседі. Атап айтсақ, мотор, сөйлеу, психикалық дамудың кешігуі.
Гипоксия грек тілінде «оттегінің жетіспеушілігі» дегенді білдіреді. Бұл – қандай да бір себептермен ор- гандар мен тіндер оттегінің қажетті мөлшерін алмаған кездегі жағдай. Гипоксия кез келген жаста болуы мүмкін.
Жаңа туылған нәрестенің гипоксиясы – бұл баланың миы оттегінің жеткіліксіз мөлшерін алатын жағдай. Гипоксияның себептері әртүрлі болуы мүмкін: босану жарақаты, жүктілік кезінде анада оттегінің жетіспеушілігі, мерзімінен бұрын босану.
Нәрестедегі ми гипоксиясы ауыр зардаптарға әкелуі мүмкін, соның ішінде дамудың кешігуі, эпилепсия және көру қабілетінің бұзылуы. Гипоксияның дамуы дереу анықталып, емделуі керек, егер мүмкін болса, бала туылғанға дейін алдын-алу шараларын қабылдау керек.
Бала оттегіні алмаған кезде денеде әртүрлі биохимиялық реакциялар жүреді: қанның қышқылдығы (рН) және қан газдарының қатынасы өзгереді, нәтижесінде организмдегі қышқыл-негіз тепе- теңдігінің бұзылу қаупі артады, ал ми оттегі ашығуына (церебральды гипоксия) ұшырайды.
Гипоксияның ауыр салдары болса да, жаңа туған нәрестелердің медицинасы мен компенсаторлық мүмкіндіктерінің жоғары деңгейі арқылы толық қалпына келуге болады. Жаңа туылған нәрестелердегі гипоксияның себептерінің тізімі өте кең болуы мүмкін, олардың арасында:
– Босану жарақаты;
– Жүктілік кезінде ұрыққа оттегінің жеткіліксіз жеткізілуі;
– Қант диабеті немесе жүрек пен өкпе проблемалары сияқты ананың аурулары;
– Кесариялық бөлім; баланы итеру үшін босану кезінде қысқыштарды, вакуумдық аппараттарды немесе басқа құралдарды қолдану;
– Туылғаннан кейін жаңа туған нәрестеде оттегінің жетіспеушілігі, мысалы, тыныс алудың қиындауы немесе өкпе проблемалары.
Осы себептердің барлығы жаңа туған нәрестенің гипоксия қаупін азайту үшін жүктілік пен босану кезінде жедел сақтық шараларын қажет етеді. Кейбір жағдайларда ананың дене қалпын өзгерту, оттегін тұтынуды арттыру немесе қан айналымын жақсартатын дәрілерді тағайындау сияқты қарапайым шаралар жеткілікті.
Жаңа туылған нәрестелердегі ми гипоксиясының белгілері:
– Жалпы белсенділіктің болмауы; тыныс алу жеткіліксіз немесе тұрақты емес;
– Терінің немесе еріннің көгеруі әлсіздік, босаңсу немесе шаршау;
– Төмен бұлшықет тонусы сананың жоғалуы;
Ас қорытудың бұзылуы немесе тамақтанудың қиындауы. Егер осы белгілердің кез келгені пайда болса, баланың денсаулығына ауыр зардаптарды болдырмау үшін дереу медициналық көмекке жүгіну керек.
Нәрестенің гипоксиясы жаңа туған нәрестені тексергенде туылғаннан кейін бірден анықталуы мүмкін. Жаңа туылған нәрестелердегі гипоксияны емдеу жағдайдың дәрежесі мен себептеріне байланысты денедегі оттегі деңгейін жоғарылату үшін оттегі терапиясын қолдану, инфекциялар немесе пневмония сияқты гипоксияны тудыруы мүмкін патологияларды емдеу, өкпенің қан айналымын және мидың тамақтануын арттыруға арналған дәрілік терапия, баланың метаболизмін бәсеңдету және оның миын зақымданудан қорғау үшін гипотермияны қолдану қажет.
Жаңа туылған нәрестелердің гипоксиясы жағдайлары баланың денсаулығын сақтау үшін ауруханада медициналық бақылауды және емдеуді қажет етеді. Неғұрлым ауыр жағдайларда қарқынды терапия қажет болуы мүмкін.
Руслан НҰРҒАЗЫҰЛЫ,
балалар мен ересектер массажиссі,
Тасбөгет кенті
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!