Қазіргі қарбалас өмірде адамдардың көпшілігі үнемі шаршаңқы, ашушаң, күйзеліске бейім. Бұл жай ғана шаршау ма, әлде жүйке жүйесінің көмекке мұқтаж екенінің белгісі ме? Бұл сұраққа бірге жауап іздейік.
Жүйке жүйесінің зақымдануы бас ауруы, концентрациялық қиындықтар, тердің шамадан тыс бөлінуі сынды ауруларға алып келеді. Қаланың күнделікті күйбең тіршілігінен шаршаған адамдардың көкейінде, жүйке жүйесін қалай нығайтуға болады? -деген сұрақтың бары анық. Бұл сұраққа жауап тапқыңыз келсе төмендегі кеңестерді оқып көріңіз
Стрессті азайту адамның жүйке жүйесі парасимпатикалық және симпатикалық болып екіге бөлінеді. Біріншісі ағза тыныққан кезде жұмысқа кіріседі. Осы сәтте ас қорыту, ұйқы сияқты ағзаны қалпына келтіру кезеңдері жүреді. Ал, симпатикалық жүйке жүйесі ағза іс-қимылға кіріскенде әрекет етеді.
Біз үнемі стрессте жүрген кезде симпатикалық жүйке жүйесі белсенді түрде жұмыс істейді. Бірақ дене ұзақ уақыт бұндай күйде жүре алмайды. Осылайша, жүйке жүйесі шаршайды. Нәтижесінде, ұйқысыздық, жиі суық тию және басқа да жағымсыз әсерлер пайда болады.
Тыныс алу жаттығулары:
Тыныс алу жаттығулары парасимпатикалық жүйке жүйесінің қызметіне жақсы жағдай жасайды. Былайша айтқанда, арнайы тыныс алу жаттығулары денеңізді демалуға және өзінің емдік қабілетін оятуға белгі береді.
Тыныс алу жаттығулары йоганың ажырамас бөлігі болып табылады. Жүйке жүйесін нығайтудың басқа да жолдарын іздесеңіз йогаға жазылыңыз. Өйткені, осы тәжиірбе мыңдаған жылдар бойы өзінің оң нәтижелерін берген
Тыныс алу жаттығулары парасимпатикалық жүйке жүйесінің қызметіне жақсы жағдай жасайды. Былайша айтқанда, арнайы тыныс алу жаттығулары денеңізді демалуға және өзінің емдік қабілетін оятуға белгі береді.
Тыныс алу жаттығулары йоганың ажырамас бөлігі болып табылады. Жүйке жүйесін нығайтудың басқа да жолдарын іздесеңіз йогаға жазылыңыз. Өйткені, осы тәжиірбе мыңдаған жылдар бойы өзінің оң нәтижелерін берген.
Ал төменде белгілі журналистердің шаршау мен жүйке сыр беру мәселесіне қатысты пікірлері берілген:
Айгүл Мүкей, тележүргізуші және журналист:
«Қазіргі заманның қарқыны мен ақпарат ағыны адам психикасына үлкен салмақ түсіреді. Шаршау мен күйзеліс – бұл тек физикалық емес, менталдық табысқа жетудің кедергілері. Жүйке жүйесіне күтім жасау – табысты өмір сүрудің маңызды бөлігі. Мақалада бұл мәселе нақты әрі түсінікті тілмен жеткізілген, бұл оқырманға өз жағдайын бағалауға көмектеседі.»
Динара Сәтжан, журналист және қоғам қайраткері:
«Менталдық денсаулық -қазіргі қоғамдағы басты тақырыптардың бірі. Шаршау мен жүйке сыр беру белгілерін елемеу – болашақта үлкен мәселелерге әкелуі мүмкін. Мақалада бұл белгілер мен олармен күресу жолдары нақты көрсетілген, бұл оқырманға пайдалы ақпарат береді.»
Арман Шораев, медиа менеджер және журналист:
«Қазіргі қоғамда адамдар үнемі күйзеліс пен шаршауға ұшырайды. Бұл мақалада жүйке жүйесіне күтім жасау қажеттілігі нақты әрі түсінікті тілмен жеткізілген. Мұндай мақалалар қоғамда менталдық денсаулық туралы түсінікті арттыруға көмектеседі.»
Қызықтырақ болу үшін Жанар есімді кейіпкердің оқиғасын шолып өтсек:
Көп адамдар өмірінде стресс пен күйзеліс жағдайларын басынан өткізеді. Бұл дағдарыс кезеңдері адамды қайтадан өз-өзіне оралуға, ішкі күшін табуға үйретеді. Мысалы, Жанар есімді жас кәсіпкердің оқиғасы дәл осындай күйзелістен шығу жолындағы күшті тәжірибені көрсетеді. Жанар 28 жасында өз бизнесін ашып, жұмысын дамытуға барынша күш салды. Ол күнде таңертеңнен кешке дейін жұмыс істеп, үнемі өнімділікті арттырудың жолдарын іздеп жүрді. Жұмыстағы үлкен жауапкершілік, үнемі нәтиже көрсетудегі қысым және жеке өмірдегі қиындықтар біртіндеп оның жүйкесіне ауыр жүк түсірді.Бір күні Жанар таңертең ұйқысынан әдеттегідей шаршап, басы ауырып, ешқандай күш-қуат сезінбей оянды. Осы уақытта ол өзінде ұзақ уақыттан бері жалғасып келе жатқан күйзеліс белгілерін байқап, осы жағдайдың өзіне теріс әсер етіп жатқанын түсінді.Жанардың стресстен шығу жолы алдымен оны мойындаудан басталды. Ол бұл күйзелісті жеңуге дайын екеніне сенімді бола алмады, бірақ бұл туралы өз достарымен сөйлесіп, ішкі сезімдерін бөлісу арқылы қолдау алды. Психологқа баруды да ойлады, бірақ алдымен бірнеше қарапайым қадамды жасауды шешті.Алдымен, Жанар күнделікті ұйқы тәртібін өзгертіп, кешкі уақытта смартфонды қолданып, жұмыс туралы ойлардан аулақ болуға тырысты. Күніне 30 минуттық жаяу серуендер мен тыныс алу жаттығулары оның жүйкесіне тыныштық берді. Одан кейін Жанар тамақтану әдеттерін реттеді. Әсіресе, жүйке жүйесіне пайдалы тағамдар мен дәрумендерге бай азықтарды қолдануға назар аударды. Ол өзіне әр апта сайын демалыс күндерін арнап, сүйікті хоббиіне уақыт бөлді.Бірақ ең бастысы, Жанар өзіне және айналасына оң көзқараспен қарауды үйренді. Оның ментальдық денсаулығын жақсарту үшін жүргізген барлық шаралар біртіндеп жемісін бере бастады. Ол бұрынғыдай жұмысына толық беріле алмады, бірақ ең маңыздысы – ол өзіне қамқорлық жасауды, демалуды және жүйке жүйесіне үзіліс қажет екенін түсінді. Бірнеше айдан соң Жанар өз жүйкесін толық қалпына келтіріп, бұрынғыдан да өнімді әрі бақытты болды. Бұл оқиға стресстен шығудың жолын іздеп жүрген адамдарға үміт беретін күшті мысал болып табылады. Бұл оқиға кез келген адамның өз өміріндегі күйзелісті жеңу жолдарын таба алатынын көрсетеді. Әрбір адамның жеке жағдайы әртүрлі болғанымен, ең бастысы – өз денсаулығы мен психологиялық жағдайына жауапкершілікпен қарау.
Шаршау мен жүйке жүйесінің сыр беруі – өміріміздің қиын сәттерінде кездесетін табиғи процесс. Бірақ әрбір қиындықтың шешімі бар. Жоғарыда айтылған кеңестер мен оқиғалар сияқты, өзімізге қамқорлық жасау арқылы, күйзелістен шығудың жолдарын табуға болады. Біздің денсаулығымыз – ең қымбат қазынамыз. Сондықтан, жүйке жүйесінің шаршауына назар аударып, оны күту – тек жақындарымыз үшін ғана емес, өзіміз үшін де маңызды. Кез келген дағдарыс пен қиындықты жеңуге болатындығын ұмытпайық, бастысы – өзімізді жақсы көріп, күтім жасау жолдарын іздеу. Денсаулықтың қадірін біліп, әрқашан жақсы көңіл-күйде болуға тырысайық!
Арайлым ҚУАНЫШБЕКОВА,
Қорқыт ата атындағы Қызылорда университетінің студенті
Фото: baq.kz
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!