Ел тәуелсіздігін жариялаған тұста тұралап қалған салаларды қалыпқа келтіруге басымдық берілді. Оның ішінде жас мемлекет үшін әлеуметтік- экономикалық саланың орны айрықша. Өйткені экономикамен байланысты емес сала жоқ, қай мәселе болсын шешімі экономикаға тәуелді. Оны шешу үшін қуатты, экономика құрылмаса, ең биік құндылықтардың жойылып кету қаупі басым еді. Мұны ескерген Мемлекет басшысы бірнеше реформадан кейін жаңа қаржылық жүйені қалыпқа келтіре бастады. Қысқа мерзім ішінде еліміз тарихи үш міндетті жүзеге асырды: тәуелсіз мемлекет құрды, жоспарлы экономикадан нарықтық экономикаға көшті және тоталитаризм құрсауындағы елден тең құқықты демократиялық елге айналды. Мұның барлығы жас мемлекеттің баянды болашаққа деген ұмтылысы еді.
Экономика саласындағы алғашқы ре­фор­ма 1990 жылдың 7 желтоқсанында Қазақ КСР Мемлекеттік банкі – жоғарғы деңгейде, ал төменгісінде коммерциялық банктер мен басқа да несие мекемелерінің негізін қалаған «Банктер мен банк қызметі туралы» заң қабылдады. Ал 1991 жылдың 20 маусымында Қазақ КСР Мемлекеттік банкі мемлекет меншігіне өтіп, Ұлттық мем­лекеттік банк атанды. Осыдан-ақ жаңа қа­был­данған заң елдегі банк санының өсуіне септігін тигізді. Мысалы, 1991 жылы олардың саны 70 болса, келесі жылы 150-ден асты, ал 1993 жылы 230-ға жуықтады. Дегенмен олардың көпшілігі тұтыну мен ипотекалық несиелеу немесе қаржы лизингі сияқты толыққанды қаржы жұмысымен ай­налыса алмады. Оған сұраныстың аз­ды­ғы да әсер етті. Себебі, халық ара­сын­да несие, ипотека ұғымы таныс емес еді. Одан қалды бастапқыда несие 55-60 пайыздық үстемеақымен берілді. Банк жүйе­сіндегі осындай олқылықтар мен ре­фор­малардың жүйесіздігінен ел эконо­ми­касы алға жылжи алмады. Осы тұста елі­міздің қаржы жағдайын бағалаған ре­сейлік «Независимая газета» мынандай болжам жасады: «Қазіргі экономикалық саясат сақталған жағдайда… Қазақстанды таяудағы болашақта гиперинфляция, ұлт­тық валютаның күйреуі және жалпы қар­жылық-экономикалық апат күтіп тұр» деп сынап жатты. Шетелдік сарапшылар да бұл пікірді қостады. Мұндай болжамдарға қарамастан ел экономикасын алға тарту, озық тәжірибелерді қолдануда біліктілік пен білім қажет еді. Мұны ескерген Елбасы ең алдымен Ұлттық банктің мәртебесін көтеріп, ұлттық валюта – теңгені тұрақтандыруға күш салып, қатаң реформаларды жүзеге асырды. Нәтижесінде жаңа банктермен қатар кеңестік дәуірде құрылған банктер­дің көпшілігі нарықтан ығыса бастады. Оның ішінде сол тұста атағы жер жарған ірі өнеркәсіп кәсіпорындарын қаржылан­дыратын «Крамдс-банк» банкротқа ұшы­рады.
Міне, осылайша елдегі экономика сала­сы Тәуелсіздік алған тұста дамитынына өзге түгіл өзінің сенуі қиын кезеңді бас­тан өткерді. Бұл туралы қоғам қайрат­кері Мырзагелді Кемел: «Қазақстан Тәуел­сіз­ді­гіне ширек ғасырдан астам уақыт өтті. Бұл кезең еліміздің нарық экономикасына көшу мерзіміне сәйкес келді. Яғни тоқса­нын­шы жылдардың басында нарық қатынас­тарына көшу басталғанда Қазақстанның еншісіндегі экономика «жан тапсыру» ал­дындағы экономика еді» деп баға берген еді. Осындай қиындықтарға қарамастан ел экономикасы араға жыл салып, түрлі қиын­дықты еңсерді. Ел билігі халыққа тиім­ді несиелік бағдарламалар ұсынуға кірісті. Сыртқы саясаттың сәтті жүзеге асы­ры­луының нәтижесінде 2002 жылы еуро айналымға енгізілді. Дәл осы жы­лы қаңтарда «Қазкоммерцбанк», «БанкТұран­Алем» және «Халық банк» 30 млн еуро алып келді. Бұл кезде еуро құны Ұлттық банк есебіне сәйкес 150,97 теңгеге, ал доллар 154,10 теңгеге тең болды. Ал екін­ші деңгейлі банктер ел экономикасын не­сиелеуді ұлғайтуға күш салды. Пайыздық мөлшерлемелер жылдан-жылға төмендеді. Бүгінде 60 пайыздан басталған үстемақы 7 пайызға дейін төмендеді.
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарында ха­лықты баспанамен қамтуда екінші деңгейлі банктер доллармен несие бере бастады. Банктың мұндай саясатты жүзеге асыруына теңгенің жылдан-жылға құнсыздануы әсер етті. Ал мұндай несие банкке деген сенімі енді қалыптасқан халықтың қалтасына ауыр тиді. Экономика саласы біршама орыныққан кейін Үкімет 2003 жылы шілдеде халықты баспанамен қамтитын «Тұрғын үй құрылыс жинақ банкін» құрды. Банк атауы айтып тұрғандай, алдын ала жинақтау жүйесіне басымдық берді. Бастапқыда әр тұрғын алатын баспанасының 50 пайызын бастапқы жарна ретінде жинақтап, 8 пайызбен ипотека рәсімдеуге жол ашылды. Баспанамен түр­лі сала мамандарын қамту мақсатында жыл­дан-жылға жаңа бағдарламалар іске қосылды. Мәселен, көпбалалы аналар мен мүмкіндігі шектеулі бала тәрбиелеп отыр­ған отбасыларға арналған «Бақытты отбасы» 2 пайызбен несие беріледі. Әскери қызметтегілерге «Әскери баспана», тұрғын үй кезегінде тұрғандарға «Шаңырақ», әйел­дерге арналған «Ұмай», «Нұрлы жер», «Өз үйім», «Жас отбасы» сынды мемлкеттік бағ­дарламалар қаншама үйсіз жүрген халықты баспанамен қамтылды. «Тұрғынүй құрылыс жинақ банкі» 2020 жылы халықты баспанамен қамтитын жалғыз оператор банк ретінде танылып, «Отбасы» банкі болып атауы өзгерді. Атауы өзгерген банк­тың мақсаты өзгерген жоқ. Себебі, мем­лекет басшысы Жолдауында 2030 жылға қарай бір адамға шаққандағы баспа­на­мен қамтамасыз ету көрсеткішін 30 шар­шы метрге дейін жеткізуді тапсырған бо­латын. Мәселен, Тәуелсіздік алғалы бері елімізде 1,1 млн пәтер салынды, яғни жыл сайын 40 мың пәтерден салынған. Қызылорда облысының өзінде соңғы бес жылда тұрғын үй салу қарқынды дамуда. Мәселен, өткен жылы облыста «Нұрлы жер» мемлекеттік бағдарламасы аясында 1946 пәтерді құрайтын 98 тұрғын үйдің құрылысы жүргізілді. Оның ішінде 815 пә­терлі 20 үй сатып алу құқығынсыз жалға берілетін тұрғын үй, 755 пәтерлі 68 үй кредиттік тұрғын үй және 376 пәтерлі 10 тұрғын үйдің құрылысы жеке компаниялар есебінен жүргізілуде. Жыл соңына дейін аймағымызда шамамен 645 мың шаршы метр тұрғын үй беруді жоспарланған. Осы­лайша азаматтарымызды тұрғын үймен қам­тамасыз ету мәселесі шешімін табуда.
Егеменді елдің ендігі мақсаты – инфляция деңгейін төмендету. Осы мақсатты жуыр­да инфлияциялық таргеттеу жүйесі жү­зеге асуда. Жаңа жүйе алдағы 2-3 жыл көлемінде жемісін береді деп күтілуде. Сол саясат сәтті жүзеге асатын болса, елімізде Ұлттық банк бекіткен 9 пайыздық базалық мөлшерме де түседі. Базалық мөлшерлеме түскен жағдайда, екінші деңгейлі банктердің де пайыздық мөлшерлемесі азаяды. Сол кезде ғана ел тұрғындары жеңілдетілген несиеге қол жеткізеді. Мысалы, базалық мөлшерлеме 5 пайызға түскен жағдайда халық 6-7 пайыздық несие ала алады. Міне, бұл біздің экономика саласын алға жылжыту мақсатындағы игі шаралардың бірі ғана.
Қазақстан тәуелсіздік жылдары ішін­де жаһандық ауқымдағы қатерлі үш дағ­дарыстың толқынына төтеп беріп, жаңа дәуірге қадам басты. Расымен, эко­номи­ка­лық жетістіктерді айтқанда, ондай жетіс­тіктердің де оңай жолмен келмегенін естен шығармау қажет. Сонда ғана тәуелсіздігіміз баянды, экономикалық дербестігіміз мәңгі­лік­ке айналары сөзсіз.