Қазіргі таңда құқықтық мемлекет құру жолында әділ сот төрелігі мен заңдардың орындалуын қамтамасыз ету маңызды бағыттардың бірі болып табылады. Бұл тұрғыда атқарушылық іс жүргізу – сот шешімдерінің, үкімдерінің, қаулыларының және өзге де уәкілетті органдар актілерінің орындалуын қамтамасыз ететін заңды механизм. Осы процесте мемлекеттік қызметтердің уақытылы әрі сапалы көрсетілуі азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауда шешуші рөл атқарады.
Атқарушылық іс жүргізудің мәні
Атқарушылық іс жүргізу – бұл сот актілерін, мемлекеттік органдардың шешімдерін және өзге де заңды құжаттарды орындау мақсатында жүргізілетін заңды әрекеттер жиынтығы. Қазақстан Республикасында бұл қызмет саласын Жеке сот орындаушылар мен Мемлекеттік сот орындаушылар жүзеге асырады.
Көрсетілетін мемлекеттік қызмет түрлері
“Атқарушылық іс жүргізу” саласында көрсетілетін негізгі мемлекеттік қызметтерге мыналар жатады:
1. Атқарушылық құжатты орындауға қабылдау – борышкерге немесе жауапкерге қатысты орындалуға жататын құжатты сот орындаушысына ұсыну арқылы жүзеге асады;
2. Атқарушылық іс жүргізуді қозғау немесе одан бас тарту туралы қаулы шығару;
3. Атқарушылық іс жүргізу бойынша мүлікті іздестіру және тәркілеу;
4. Борышкердің мүлкіне тыйым салу және оны мәжбүрлеп сату;
5. Іс жүргізуді тоқтату, аяқтау немесе тоқтата тұру жөнінде шешім қабылдау;
6. Электронды үкімет порталы арқылы берілетін ақпараттық анықтамалар мен деректер.
Мемлекеттік қызмет көрсету тәртібі
Аталған қызметтер “Электрондық үкімет” веб-порталы (www.egov.kz), “Сот кабинеті” ақпараттық жүйесі арқылы, сондай-ақ тікелей Жеке сот орындаушылар өңірлік палатасы арқылы көрсетіледі. Бұл қызметтердің электронды түрде ұсынылуы бюрократиялық кедергілерді азайтып, азаматтарға уақыт үнемдеуге мүмкіндік береді.
Қызмет көрсетудің мерзімі мен сапасы
Мемлекеттік қызмет көрсету мерзімдері Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің бұйрықтарымен реттеледі. Мысалы, атқарушылық іс қозғау немесе одан бас тарту 3 жұмыс күні ішінде жүзеге асуы тиіс. Сонымен қатар, сот орындаушыларына қойылатын этикалық және кәсіби талаптар қызмет сапасының жоғары болуын қамтамасыз етуге бағытталған.
Қызмет алушылардың құқықтары
Қызмет алушы – яғни борышкер немесе өндіріп алушы – атқарушылық іс жүргізудің барлық кезеңінде:
• сот орындаушының әрекеттеріне шағымдануға,
• істің барысы туралы толық ақпарат алуға,
• өз құқықтарын қорғауға құқылы.
Қорытынды
Атқарушылық іс жүргізу саласындағы мемлекеттік қызметтер – азаматтардың құқықтарының қорғалуын, әділеттіліктің орындалуын және мемлекет алдында тұрған заң үстемдігін қамтамасыз ететін маңызды құрал. Бұл саланың ашықтығы мен қолжетімділігі – Қазақстанның құқықтық мемлекет ретінде дамуына ықпал ететін басты факторлардың бірі.
Айнур Оразбаева Мемлекеттік сот орындаушы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!