фото: ашық дереккөзден алынды
Достық – адам өмірінің ең маңызды және мәнді құндылықтарының бірі. Ол адамды қиыншылықтардан алып шығып, өмірін жарқын әрі мағыналы етуге көмектеседі. Достықтың мәні тек сөзде емес, адамның өмірінде әр қадамы мен шешімінде көрінеді. Әр адамның өмірінде шынайы достардың болуы – үлкен бақыт, өйткені достық – бұл тек қарым-қатынас емес, ол сенім, түсіністік, бір-біріне көмек көрсету мен қолдау көрсету. Қазақтың ұлы ойшылы Абай Құнанбаевтың айтуынша: «Досы көппен қоштасып, досы жоқпен дос болыспа» – бұл сөз достықтың маңызын айқындайды, өйткені шынайы дос тек адал, нағыз жүрекпен болатын адам.
Достықтың күшін түсіну үшін, ең алдымен, оның адам өміріндегі рөлін бағалау қажет. Дос – бұл сенің өміріңде кез келген сәтте, қиындықта, қуанышта жаныңнан табылатын адам. Ол тек өз пікірін айту үшін емес, ең алдымен, саған қолдау көрсету үшін асығады. «Досыңа қиын кезде жәрдем ет, себебі ол сені ауыртпалықтан құтқарушы» деген нақыл сөз достықтың маңыздылығын нақты көрсетеді.
Адамның өз өмірінде достарына деген көзқарасы мен қарым-қатынасы оның тұлғалық дамуына әсер етеді. Шынайы достар – сенің кемшіліктеріңді көрсететін, бірақ сол уақытта сенің өзіңді жақсартуға деген ұмтылысыңды қолдайтын адамдар. Олар саған ақыл-кеңестер береді, жақсы жолға бағыттайды, әртүрлі жағдайларда дұрыс шешім қабылдауға көмектеседі. Адам өз досы арқылы өмірдің түрлі қырларын, қиындықтарды жеңу жолдарын үйренеді.
Кез келген адам баласының жан дүниесін түсінетін, оның қайғысына ортақ болатын достар өмірдегі ең үлкен байлыққа тең. Қиын кезеңдерде достардың болуы адамның рухани әлемін сақтап қалуға көмектеседі. Адам жалғыздықты сезініп, қиын сәттерде басқалардан қолдау таппаған кезде өзінің құнсыз екенін сезінуі мүмкін. Бірақ шынайы дос жаныңа жылулық пен сенімділік әкеледі, оған жүгініп, өз ойларын еркін айтуға болады. Махмұд Қашқари: «Жақсы дос – жанның араласқан әлемі» деп, достықтың адамның ішкі әлемін қалай байытатынын атап өтеді.
Қиыншылықтар мен сынақтар достықты сынайтын сәттер. Дос, егер шынайы болса, сені қиын уақытта тастап кетпейді, керісінше, қолынан келгенше көмектеседі. «Қиын кезеңдерде досыңды таны» дегендей, нағыз достық тек сынақтардан кейін шыңдалады. Осындай сәттерде достар бір-біріне күш-жігер беріп, бірге жеңіске жетуге ұмтылады.
Достықтың адамның жан дүниесіне және психологиясына да үлкен әсері бар. Шынайы достардың қасында болу адамның өзін-өзі жақсы сезінуіне көмектеседі, оның ішкі жан дүниесі тыныштық пен гармонияға толады. Өзара сенім мен түсіністік орнаған кезде адам өз ісіне сенімді болады. Жоғарыдағы сөздерді басшылыққа ала отырып, достық тек адам үшін моральдық тұрғыдан ғана емес, сонымен қатар рухани тұрғыдан да пайдалы.
Қазіргі таңда адамдар арасындағы қашықтықтың артуы, бір-біріне деген түсіністіктің азаюы достықтың күшіне нұқсан келтіруде. Бірақ, шынайы достық дегеніміз тек уақытша байланыс емес, ол адамның өміріндегі тұрақты, ұзақ мерзімді құндылық. Қазіргі кезде достықтың маңызы өте жоғары. Жоғары жылдамдықта өмір сүріп, ақпараттың көптігінен адасып кететін адамдар үшін достар маңызды болып қалады. «Досыңа шын ниетпен көмек ет, себебі ол саған өмірде қиындықтарда әрқашан қолдау көрсетеді» деген сөздер әрқайсымызға досымыздың қандай адам болуы керектігін үйретеді. Досқа деген шынайы қатынас адамның өз ішкі әлемін де өзгертеді, оның болашағын жарқын етеді.
Адамның өз айналасындағы достарымен қарым-қатынасы оның моральдық дамуына әсер етіп, өмірдің мәнін түсінуге көмектеседі. Ойшылдарды көптеген сөзінде достықтың ролі ерекше аталады. Әл-Фараби: «Досың сені көтеретін адам болуы тиіс» деп достың адам өміріндегі маңызын ашып көрсетеді. Достық – бұл тек жеке адам үшін ғана емес, қоғам үшін де маңызды. Бір-бірін түсінетін және қолдайтын адамдар қоғамда өзара сенім мен бейбітшілікті қалыптастырады. Әр адам достарынан көп нәрсе үйреніп, олармен үнемі дамып, өзгеріп отырады.
Достық – бұл адам өміріндегі ең маңызды қатынастардың бірі. Ол өмірдің қиын сәттерінде адамның рухани тірегі бола алады, адамның жан дүниесіне тыныштық әкеледі және өзін-өзі тануға көмектеседі. Достықтың күшін түсініп, оны бағалау – әр адамның өмірін толыққанды әрі мағыналы етуге жол ашады.
Гүлсезім ЖҰМАҒҰЛ,
Қосымша білім беру оқу-әдістемелік орталығы
жас тілші үйірмесінің оқушысы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!