Қазақстанның тәуелсіздігі – халқымыздың ғасырлар бойғы арманының орындалуы, ұлттың еркіндікке ұмтылысын бейнелейтін тарихи оқиға. Бұл жолда талай қиындықтар мен күрестерден өттік. Сол күрестердің бірі – 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі. Бұл оқиға қазақ халқының ұлттық сана-сезімінің оянуына, әділеттілікке деген ұмтылысының айқын көрінісіне айналды.
Желтоқсан көтерілісі: еркіндік үшін күрес
1986 жылы 16 желтоқсанда Кеңес Одағы басшылығы Қазақ КСР-інің бірінші хатшысы Дінмұхамед Қонаевты қызметінен алып, орнына Ресейден келген Геннадий Колбинді тағайындады. Бұл шешім қазақ жастарының арасында үлкен наразылық туғызды. Алматы қаласының орталығына мыңдаған студенттер мен жұмысшы жастар жиналып, өздерінің ұлттық намысы мен құқығын қорғауға шыққан болатын.
Көтеріліс бейбіт түрде басталғанымен, биліктің қатал әрекеті жағдайды ушықтырды. Полиция, арнайы әскерлер және милиция шерушілерге қарсы күш қолданып, көптеген жасөспірімдер ұрып-соғылды, қамауға алынды. Бұл оқиға кеңестік жүйенің қазақ халқының мүддесіне қарсы бағытталған саясатынан шаршаған халықтың ашу-ызасын ашып көрсетті.
Желтоқсан көтерілісі Кеңес Одағының тоталитарлық жүйесіне қарсы шыққан алғашқы қозғалыстардың бірі болды. Бұл оқиға бүкіл Одақ көлемінде ұлт-азаттық қозғалыстардың күшеюіне әсер етті. Қазақ жастарының батылдығы мен ерлігі басқа республикаларға үлгі болып, тәуелсіздікке деген ұмтылысты нығайтты.
Көтеріліс нәтижесінде көптеген жас қазақтар жазықсыз жазаланып, қуғын-сүргінге ұшырады. Дегенмен олардың күресі текке кетпеді. 1991 жылы 16 желтоқсанда Қазақстан тәуелсіздігін жариялап, әлемдік қауымдастыққа толыққанды егемен ел ретінде танылды.
Қазақстанның тәуелсіздігі – халқымыздың өткен жолына құрмет көрсетіп, болашаққа сеніммен қарауға мүмкіндік беретін ұлы жетістік. Желтоқсан оқиғасы тек тарихи сәт емес, ол ұлттық бірлік пен рухтың символы. Тәуелсіздікті сақтау үшін тарихымызды ұмытпай, оны бағалауымыз қажет.
Желтоқсан көтерілісінен алған сабақ – әділетсіздікке қарсы тұру, ұлттық құндылықтарды қорғау, еркіндікке деген ұмтылыстың ешқашан сөнбейтінін дәлелдейді. Қазақ жастарының сол кездегі батылдығы, әпке аналарымыздың көзінен жас емес қан ағып, шаштары өртеніп, еріндері жыртылып, көз айдындарының мұз болып қатқаны, әке ағаларымыздың денелері тілім-тілім бола тұра, суық күні большевиктердің жүрегі секілді мұздай суға шомылып, келбетті кескіндерінен бір сәтте айырылуы бүгінгі ұрпақ үшін елге деген махаббаттың және жауапкершіліктің үлгісі деп білемін.
1986 жылғы желтоқсан көтерілісі Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің бастауы болып, халықтың ұлттық рухын жаңғыртты. Осы тарихи оқиға бізге бостандықтың қадірін түсініп, оны сақтаудың маңыздылығын үйретеді. Тәуелсіздігімізді нығайту – әрбір қазақстандықтың қасиетті борышы.
Нұрислам БАХТИЯР,
№39 «Қызылөзек» орта мектебінің
11 сынып оқушысы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!