Маймыл шешегі – жұқтырған адамдардан немесе жануарлардан ауа тамшылары немесе тұрмыстық байланыс арқылы берілетін жедел вирустық ауру. Маймыл шешегіне алғаш рет 1958 жылы макакаларда диагноз қойылды, олардың терісінде табиғи шешекке ұқсас бөртпелер табылды. Қазіргі уақытта маймыл шешегінің ең көп таралған табиғи тасымалдаушысы – кеміргіштер, ең алдымен тропикте тұратын африкалық жолақты және күн тиіндері. Олардан басқа жануарлар, соның ішінде маймылдар инфекцияны жұқтыруы мүмкін.
Маймыл шешегі Батыс Африка елдерінде кең таралған (Конго Демократиялық Республикасы, Конго Республикасы, Камерун, Орталық Африка Республикасы, Нигерия, Кот-д’Ивуар, Либерия, Сьерра-Леоне, Габон және Оңтүстік Судан). Инфекция ең алдымен ауа тамшылары арқылы, сондай-ақ ауру адамның қанымен немесе олардың биологиялық сұйықтықтарымен байланысқанда немесе ауру жануардың етін кесіп жеу арқылы таралуы мүмкін.
Инкубациялық кезең 7-ден 19 күнге дейін созылады. Ауру өткір, кенеттен басталады, дене температурасының жоғарылауы, бас ауруы және бұлшықет ауруы, бас айналу, жүрек айну, құсу да мүмкін. Аурудың 3-4-ші күнінде бөртпе пайда болады, алдымен бетінде, содан кейін қолында, содан кейін денені жабады. Ол диаметрі шамамен 6-10 мм дақтың пайда болуынан басталады, содан кейін бұл жерде папула пайда болады, ол кейіннен мөлдір мазмұнмен толтырылған көпіршікке айналады, содан кейін қыртыс пайда болады, содан кейін тыртық қалады. Бұл кезде науқастың жағдайы күрт нашарлайды, тахикардия пайда болады, тыныс алу жиілейді, қан қысымы төмендейді, содан кейін науқастың жағдайы біртіндеп жақсарады. Аурудың жеңіл түрлері де байқалуы мүмкін, онда жалпы жағдай қалыпты болып қалады. Аурудың жалпы ұзақтығы – 2-3 апта.
Маймыл шешегінің арнайы емі жоқ. Ауру жұқтырған адамдарға төсекке жатуға, көп сұйықтық ішуге және бөртпелерді тырнамауға кеңес беріледі.
Аурудың алдын алу үшін келесі профилактикалық шараларды сақтау ұсынылады:
- шет елдерге барған кезде жабайы жануарлармен (приматтар, кеміргіштер) байланыста болмау;
- өздігінен және көшедегі сауда орындарында тамақтанбау, тек мұқият термиялық өңдеуден өткен етті (өнімдерді) жеу;
- адам көп жиналатын орындарға барған кезде жеке профилактикалық шараларды қолданыңыз;
- жеке гигиена ережелерін сақтау;
- егер сапарлардан қайтып келгеннен кейін 3 апта ішінде өзіңізді нашар сезінсеңіз, дене қызуыңыз көтерілсе немесе бөртпе (қызару, көпіршіктер және т.б.) пайда болса, жақын жердегі медициналық мекемеге шұғыл хабарласыңыз, оларға шетелде болғаныңыз туралы міндетті түрде хабарлаңыз.
М.В.ШКУНОВА,
Көліктегі санитариялық-эпидемиологиялық бақылау
департаментінің Астана қаласының санитариялық-карантиндік
бақылау бөлімі Қызылорда қ. СКБ-нің бас маманы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!