Муль­т­фильм­дерді барлық жастағы балалардың жақсы көруі кездейсоқ емес. Жарқын, әсерлі, фантастикалық бір жағынан, қарапайым, көзге көрінбейтін, қолжетімді – екінші жағынан, олар өздерінің дамытушы, тәрбиелік мүмкін­діктерімен ертегіге, ойынға, тірі адамдық қарым-қатынасқа жақын.

Анимация 20-ғасырдың басында инновацияға айналды және бүгінгі күнге дейін қарқынды дамып келеді. Қазіргі мультфильмдер өткен ғасырдағыдан айтарлықтай ерекшеленеді. Бұл тек инновациялық анимация технологияларында ғана емес, сюжеттік желілерде, заманауи мультфильм кейіпкерлерінің келбеті мен музыкалық дизайнында да көрінеді. Өткен ғасырдағы мультфильмдер, әсіресе кеңестік мультфильмдер негізінен халықтық және авторлық ертегілерге бейімделген. Мұндай мультфильмдердің музыкалық өңделуі («Золушка» 1979 ж. «Щелкунчик» 1973 ж., «Ну погоди!» 1969 жылдан 1994 жылға дейін және т.б.) көп жағдайда атақты композиторлардың классикалық музыкасы болды.

Ата-аналар балаларын мультфильмдермен ерте таныстырады. Жұмысқа орналасу және өз балаларын өсіргісі келмеуі салдарынан ата-аналар баласына күніне 1-3 сағат мульт­фильм көруге рұқсат береді. Балалар мульт­фильм­дерді онлайн, теледи­дардан көреді. Айта кету керек, «Кару­сель», «Детский мир», «Дисней», «2х2» сияқты танымал балалар теле­арналары негізінен бала үшін ешбір құнды емес, қазіргі заманғы ресейлік, жапондық және амери­кандық мульт­фильм­дерді көрсетеді. Жүріс-тұрысында, сөйлеуінде теріс көрініс тапқан. Әр елдің мінез-құлық мәдениетінің өзіндік стандарттары бар, соған сәйкес бала тәрбиесі құрылады. Мультфильм белгілі бір дәрежеде балалардың қабылдайтын мінез-құлық формаларын көрсетеді. Қазіргі американдық Дисней мультфильмдері балаларға біздің елге тән емес мінез-құлық стандарттарын ұсынады. Сондай-ақ, қазіргі заманғы мультфильм­дердің көпшілігі қатыгездік, жалқаулық, өзімшілдікпен сипат­талатын мінез-құлық үлгісін көрсетеді («Маша мен аю», «Игорь», «Барбоскиндер»).

Қазіргі мультфильмдерде кейіпкерлердің қате, кейде тіпті әдепсіз мінез-құлқы жазаланбайды (мысалы, «Том мен Джерри»; «Губка Боб») және сәйкесінше, бала мұндай мінез-құлықты көшіреді.  Нәтижесінде баланың санасында нақты өмірде осындай  мі­нез-құлық нысанда­рының рұқсат етілгендігі туралы идея бекітіледі (балалар үй жануар­ларын ұрады, басқа адамға заттарды лақтырады және т.б.), өйткені бала жақсы істі ажырат­а алмайды.

Мультфильм кейіпкерлері балаға сыртқы әлеммен қарым-қатынас жасаудың әртүрлі тәсілдерін көрсетеді. Олар нәрестенің жақсылық пен жамандық, жақсы және жаман мінез-құлық стандарттары туралы негізгі идеяларын қалыптастырады. Өзін сүйікті кейіпкерлерімен салыстыра отырып, бала өзін қабылдауға, қиындықтарды жеңуге, басқаларға құрметпен қарауға үйрене алады. Демек, мультфильм – баланы тәрбиелеудің тиімді құралы.

Сағыныш ӘЛАЙДАРОВА

 

Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!