Репродуктивті денсаулық – бұл репродуктивті жүйеге және оның функциялары мен процестеріне қатысты барлық мәселелерде аурудың болмауы.
Репродуктивті денсаулыққа әсер ететін факторларға аборт, жаман әдеттер, жыныстық жолмен берілетін аурулар, дұрыс тамақтанбау, психоэмоционалды жағдай, экологиялық жағдай, денсаулық мәселелері жатады.
Репродуктивті жүйе ауруларының алдын алу және емдеумен репродуктивті денсаулықты қорғау мамандары айналысады. Репродуктивті денсаулықты сақтау – сау ұрпақты көбейту функциясын қалпына келтіруге және сақтауға көмектесетін бірқатар шаралар.
Мұндай шараларға салауатты өмір салтын ұстану және жаман әдеттерден бас тарту, жыныстық өмір ережелерін сақтау, жүйелі түрде тест тапсыру және жыныс жүйесінің денсаулығын бақылау, демалыс пен еңбек арақатынасын сақтау, стресстен аулақ болу және қалыпты психоэмоционалды күйде болу, жасөспірімдік жүктілікті болдырмау, 35 жастан кейінгі жүктілікті болдырмау, күтпеген жүктілік (қауіпті жасанды түсіктер) жатады. Бұлардың барлығы ана өлімі мен мүгедектікті қысқартады, бала өлімін азайтады.
Жасөспірімдер мен жастардың репродуктивті денсаулығын сақтау үлкен әлеуметтік маңызға ие. Жасөспірімдік кезең – бұл өмір бойы денсаулықты сақтауға көмектесетін білім, дағдылар мен құндылықтарды игерудің маңызды кезеңі. Репродуктивті және жыныстық денсаулықты сақтау үшін жасөспірімдерге ақпарат, өмірлік дағдыларды үйрету, жыныстық және репродуктивті денсаулық пен отбасын жоспарлау қызметтерін ұсынатын қолжетімді және медициналық-әлеуметтік қызметтер қажет. Ең алдымен, жасөспірімдерге жыныстық және репродуктивті денсаулық мәселелері бойынша кешенді профилактикалық білім қажет, бұл олардың мінез-құлқына қатысты жауапты шешімдер қабылдауға, сондай-ақ зорлық-зомбылықсыз және өзара құрмет пен гендерлік теңдікке негізделген қарым-қатынастарды құру үшін ақпарат- білімге және дағдыларға үйретеді.
Жасөспірімдердің репродуктивті денсаулығына ең басты қауіптері – салауатты өмір салтын ұстанбау, зиянды заттарды (алкоголь, есірткі, темекі шегу) қолдану, сондай-ақ жыныстық өмірді ерте бастау және контрацепция әдістерін жеткіліксіз қолдану. Дені сау сәби дүниеге келуі үшін кез келген адам өзінің репродуктивті денсаулығын қалай сақтау керегін жас кезден білуі керек.
Репродуктивті денсаулық адамның жалпы әл-ауқатында шешуші рөл атқарады. Денсаулықтың бұл аспектісі адамның жүкті болу, жүктілік, босану және ұрпақты болу қабілетін сипаттайды. Репродуктивті денсаулықтың қалыптасуы жүктілікті жоспарлау сәтінен емес, адамның дамуының алғашқы жылдарынан басталады.
Репродуктивті денсаулықты қалыптастырудың негізгі факторларының бірі – салауатты өмір салты. Тұрақты жаттығулар, дұрыс тамақтану, темекі шегу және алкогольді ішімдіктерге әуестік жаман әдеттерден бас тарту дененің оңтайлы жұмысын сақтауға көмектеседі. Физикалық белсенділіктің болмауы және дұрыс тамақтанбау семіздікке, гормоналды теңгерімсіздікке және репродуктивті денсаулыққа теріс әсер ететін басқа мәселелерге әкелуі мүмкін. Стресс, депрессия және басқа психологиялық проблемалар циклдің бұзылуына, бедеулікке және басқа асқынуларға әкелуі мүмкін. Сондықтан демалуға, стресспен күресудің жолдарын табуға және эмоционалды тепе-теңдікті сақтауға мүмкіндік беру маңызды.
Репродуктивті денсаулықты сақтау үшін үнемі медициналық тексеруден өту өте маңызды. Дәрігер проблемаларды ерте кезеңдерде анықтап, тиімді емдеуді ұсына алады. Мұндай шаралар репродуктивті денсаулыққа байланысты көптеген проблемаларды болдырмауға көмектеседі.
Репродуктивті денсаулыққа қамқорлық жасау – бұл сіздің және сіздің отбасыңыздың болашағына ұзақ мерзімді инвестиция екенін есте ұстаған жөн. Салауатты өмір салты, үнемі тексерулер және өз эмоцияларыңызға назар аудару дененің оңтайлы күйін сақтауға және сау тұжырымдама мен жүктілік процесінің мүмкіндігін қамтамасыз ету- ге көмектеседі. Есіңізде болсын, бүгін өзіңізге қамқорлық жасау – болашақта бақыт пен денсаулықтың кепілі.
С.ТАСМАГАНБЕТОВА,
Облыстық жастар денсаулығы
орталығының директоры
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!