фото: egemen.kz
Бүгінде адамзат бұрын-соңды болмаған қарқынмен өзгеріп жатқан дәуірде өмір сүруде. Бұл өзгерістердің негізгі қозғаушы күші – сандық трансформация. Цифрлық технологиялар өміріміздің барлық саласына еніп, қоғамның құрылымын, адамдар арасындағы қарым-қатынасты, бизнес жүргізу әдістерін, тіпті адамның өз болмысын да өзгертіп жатыр. Сандық трансформация – жай ғана жаңару емес, бұл – жүйелі түрде ойлау мен әрекет ету тәсілдерінің түбегейлі өзгеруі.
Сандық трансформация дегеніміз не?
Сандық трансформация (digital transformation) – бұл цифрлық технологияларды пайдалану арқылы бизнес, үкімет, білім беру, денсаулық сақтау сияқты салалардың жұмысын жақсарту және жаңа мүмкіндіктерді іске асыру процесі. Бұл тек құралдарды енгізу емес, бүкіл ұйым мен қоғам мәдениетін өзгертуге бағытталған кешенді үдеріс.
Қоғамдағы өзгерістер қандай?
1. Білім беру саласы
Бұрынғы «мұғалім – оқулық – сынып» моделі енді «оқушы – цифрлық ресурс – мобильді құрылғы» моделімен алмасуда. Онлайн курстар, виртуалды сыныптар, қашықтан оқыту – бәрі де білімге деген қолжетімділікті кеңейтті. Алайда бұл оқушылар мен мұғалімдерден жаңа цифрлық дағдыларды талап етеді.
2. Жұмыс форматы мен еңбек нарығы
Қашықтан жұмыс, фриланс, гибрид модельдер – пандемиядан кейінгі жаңа қалыпқа айналды. Кәсіпорындар цифрлық
құралдарды (Zoom, Trello, Slack, т.б.) қолдана отырып, қызметкерлермен тиімді байланыс орнатуды үйренді. Енді жұмыс орнына емес, нәтижеге қарай жалақы төленетін заман келді.
3. Денсаулық сақтау
Цифрлық медициналық жүйелер, онлайн кеңестер, телемедицина, электронды денсаулық карталары – денсаулық сақтау саласындағы революция. Бұл пациенттер үшін де, дәрігерлер үшін де тиімді. Уақыт үнемделеді, диагностика сапасы артады, шұғыл ақпарат алмасу жеңілдейді.
4. Мемлекеттік қызметтер
Сандық үкімет (e-Gov), онлайн анықтамалар, мобильді қосымшалар арқылы салық төлеу, азаматтық актілерді тіркеу – бюрократияны азайтып, халыққа қызмет көрсетудің тиімділігін арттырды. Қазақстан да бұл салада айтарлықтай жетістіктерге жетті.
5. Қаржы және банкинг
Цифрлық төлемдер, криптовалюта, онлайн банкинг – қаржы әлемін түбегейлі
өзгертті. Адамдар қолма-қол ақшадан алыстап, қаржылық операцияларды мобильді құрылғылар арқылы жүргізе бастады. Бұл – ыңғайлы, жылдам әрі қауіпсіз тәсіл.
Артықшылықтары мен қиындықтары
Артықшылықтар:
– Жылдамдық пен тиімділік артады;
– Ресурстар үнемделеді;
– Ақпарат қолжетімді әрі ашық болады;
– Инновация мен шығармашылық үшін жаңа алаңдар пайда болады;
Қиындықтар:
– Киберқауіпсіздік мәселесі күшейеді;
– Жаңа дағдылар қажет. Ескі мамандықтар жойылып, жаңалары пайда болуда;
– Цифрлық теңсіздік (жас, аймақтық, әлеуметтік) артуы мүмкін;
– Адамдар арасындағы шынайы қарым-қатынас азаюы мүмкін;
Сандық трансформация – бұл болашақ емес, қазіргі шындық. Ол бізден бейімделуді, үйренуді және жаңа мүмкіндіктерді пайдалануды талап етеді. Бұл өзгерістерді қабылдай білген елдер мен жеке тұлғалар ғана жаһандық бәсекеге қабілетті бола алады. Сандық дәуір – мүмкіндік дәуірі. Бірақ оны тиімді пайдалану үшін әр адам, әр ұйым, әр мемлекет дайын болуы тиіс.
Зухра ДИУАНОВА,
Жалағаш индустриалды-аграрлық
колледжінің жалпы пән оқытушысы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!