Фото: gov.kz

Зорлық-зомбылық – қоғамдағы маңызды әлеуметтік мәселе, ол жеке адамдарға, отбасыларға, тіпті қоғамның тұтастай дамуына кері әсерін тигізеді. Бұл тақырыпта кеңінен айтылатын мәселе – психологиялық, физикалық, жыныстық зорлық-зомбылықтың әртүрлі түрлері мен олардан туындайтын салдарлар.

Зорлық-зомбылықтың түрлері

  1. Физикалық зорлық – адамның денсаулығына зиян келтіру мақсатында күш қолдану, соққы жасау, жарақаттау сияқты әрекеттер.
  2. Психологиялық зорлық – адамның психикасына әсер ету, қорқыту, абыройын түсіру, эмоционалды қысым жасау.
  3. Жыныстық зорлық – адамның еркіне қарсы, жыныстық сипаттағы әрекеттер жасау.
  4. Экономикалық зорлық – қаржылық тәуелділікке ұшырату, адамның өз ақшасын пайдалану мүмкіндігін шектеу.

Зорлық-зомбылықтың себептері

Зорлық-зомбылықтың себептері әртүрлі, және ол бірқатар факторларға байланысты болуы мүмкін:
• Әлеуметтік және экономикалық жағдайлар – жұмыссыздық, кедейлік, ішімдік және есірткіге тәуелділік зорлық-зомбылықтың пайда болуына себепші болуы мүмкін.
• Психологиялық факторлар – бұрынғы жарақаттар, психикалық ауытқулар немесе отбасы тәрбиесінің әсері зорлық-зомбылықтың қалыптасуына ықпал етеді.
• Мәдени және дәстүрлі көзқарастар – кейбір қоғамдарда әйелдердің немесе балалардың құқықтары шектеліп, оларды зорлық-зомбылыққа ұшырату әдетке айналған.

Зорлық-зомбылықтың салдары

Зорлық-зомбылық құрбандарының өмірінде көптеген жағымсыз салдарлар болуы мүмкін:
• Физикалық зиян – жарақаттар, ауыр аурулар, мүгедектік.
• Психологиялық зардаптар – депрессия, травма, әлеуметтік оқшаулану.
• Қоғамдық әсерлер – зорлық-зомбылық қоғамдағы сенімсіздік пен үрей деңгейін арттырады.

Зорлық-зомбылыққа қарсы күрес

Зорлық-зомбылықтың алдын алу және оған қарсы күрес жүргізу үшін кешенді шаралар қажет:

  1. Құқық қорғау органдарының жұмысын күшейту – зорлық-зомбылықты анықтау, оны жазалау шаралары күшейтілуі керек.
  2. Білім беру және ақпараттандыру – қоғамды зорлық-зомбылықтың түрлері мен оның салдары туралы ақпараттандыру, жастарға зорлық-зомбылыққа қарсы дұрыс ұстанымдар қалыптастыру.
  3. Қолдау қызметтері – зорлық-зомбылыққа ұшыраған жандар үшін дағдарыс орталықтары, психологиялық көмек көрсету қызметтерін дамыту.
  4. Заңнамалық шаралар – зорлық-зомбылықтың алдын алу үшін заңнаманы жетілдіру, оның ішінде әйелдер мен балалардың құқықтарын қорғау.

Қорытынды

Зорлық-зомбылық тек жеке адамның мәселесі емес, ол қоғамның әл-ауқаты мен тұрақтылығына тікелей әсер ететін мәселелердің бірі. Әрбір адам зорлық-зомбылықтан қорғауға құқылы, және бұл мәселені шешуде қоғам, мемлекет және халықаралық ұйымдар бірлесе жұмыс істеуі қажет.

Гулжанат Усенова
№102 орта мектебінің кітапханашысы

 

Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!