Қазақ халқының тарихи-рухани өмірінде Қорқыт ата тұлғасы ерекше орын алады. Аңыздарға сүйенсек, Қорқыт түркі халықтарының алғашқы бақсысы, жырауы әрі композиторы болған. Оның қобызы арқылы шыққан қоңыр үн мыңдаған жыл бойы қазақ даласын тербеген, халық жүрегінен орын тапқан. Бұл үн – өмірдің шынайы мәнін түсіндіргендей, табиғат пен адамның үйлесімін көрсеткендей ерекше рухани толғаныс.
Қобыз – тек музыкалық аспап қана емес, халқымыздың рухани әлемінің символы. Қорқыттың қобызының үні арқылы табиғаттың тылсым сырлары, өмір мен өлім, адамның тіршілікке деген махаббаты мен жан күйзелісі жеткізілген. Аңыздарда айтылғандай, Қорқыт ата өлімнен қашып, өмір мәнін түсінуге тырысты. Оның қобызы ажалға қарсы күрестің, адамның мәңгілік өмірге деген ұмтылысының белгісіне айналды.
Қорқыт қобыз үні арқылы халқымызға терең ой салып, тіршіліктің баянсыздығын түсіндіргендей. Ол қобыздың құдіретті үнімен «тіршіліктің қадірін біл, өмірді бағала» деген ұлы идеяны жеткізгендей.
Қобыздың үніне «қоңыр» деген анықтама берілуі тегін емес. Қазақ ұғымында «қоңыр» түс – сабырлы, байсалды өмірдің символы. Қоңыр үн адамның ішкі жан дүниесін, тыныштығы мен терең ой-толғамын бейнелейді.
Қорқыттың мұрасы музыкалық аспаптардың шығу тарихы мен қазақтың дәстүрлі музыкасын зерттеуге жол ашты. Қорқыт қобызымен тартқан күй өз заманының ғана емес, тұтас түркі жұртының рухани мұрасы болып қалды. Бұл мұра қазақ халқының мәңгілік болмысы мен дүниетанымының ерекше белгісі ретінде ұрпақтан ұрпаққа берілуде.
Бүгінде Қорқыт ата есімі қазақ мәдениетінің алтын қазынасы ретінде ерекше маңызға ие. Оның өмірі мен өнері туралы зерттеулер, аңыздар мен жырлар жас ұрпаққа рухани тәрбие берудің қайнар көзіне айналды. Қорқыттың қоңыр үні әлі күнге дейін әлемге адамзат өмірінің құндылығы мен мәнін жеткізіп тұрғандай.
Қобыздың шанағынан шыққан қоңыр әуен тек Қорқыттың емес, бүкіл қазақ халқының үніндей естіледі. Бұл үн – халқымыздың терең философиясы, еркіндікті аңсаған жан дүниесі мен табиғатқа деген сүйіспеншілігі. Қорқыттың қобызы әлі күнге дейін көне дәуірлердің үнін бүгінгі күнге жеткізіп, ұлы даланың мәңгілік мұңын баяндап тұрғандай.
Қорқыттың қоңыр үні – қазақ руханиятының мәңгілік символы, адамзаттық құндылықтардың жаршысы.
Нұрислам БАХТИЯР,
№39 «Қызылөзек» орта
мектебінің 11-сынып оқушысы
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!