2016 жылғы 1 қаңтардан бастап «Нотариат туралы» Заңына өзгерістер еңгізілді. Заңдағы жаңашылдық – нотариустарға атқарушылық жазбалар жасау құқығын беру болды. Қоғамда нотариустың атқарушылық жазбаны жасауына сұраныс бар, бұл өз кезегінде мәжбүрлеп орындау рәсімін айтарлықтай жеңілтетеді.
Жоғарда көрсетілген заңның 92-1 бабына сәйкес атқарушылық жазба немесе тиісті қаулы негізінде мынадай даусыз талаптар бойынша берешекті өндіріп алу жүргізіледі: нотариат куәландырған мәмілеге негізделген міндеттемені орындау туралы; орындау мерзімі басталған және міндеттеменің орындалмауын борышкер мойындаған, оның ішінде дауды сотқа дейін реттеу тәртібімен өндіріп алушыға жіберілген наразылыққа жауапта мойындаған, жазбаша мәмілеге негізделген міндеттемені орындау туралы; нотариус жасаған, төлем жасалмауына, акцептінің болмауына және акцепт күнінің белгіленбеуіне вексель наразылығына негізделген міндеттемені орындаутуралы; лизинг шартына немесе Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лизинг нысанасын талап ету туралы; ломбард кепіл беруші-борышкерге қойған, кредитті қайтару мерзімі өткен соң кепіл нысанасына өндіріп алуды қолдану туралы; қосымша шығыстарды өндіріп алу туралы талаптарды қоспағанда, «Тұрғын үй қатынастары туралы» Қазақстан Республикасының Заңында бекітілген кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға арналған міндетті шығыстарға қатысудан жалтаратын үй-жайлар (пәтерлер) меншік иелерінен берешекті өндіріп алу туралы; төлеу мерзімі басталған, жария шарттар негізінде нақты тұтынылған көрсетілетін қызметтер (электрмен, газбен, жылумен, сумен жабдықтау және басқалары) үшін, сондай-ақ өзге де шарттар негізінде белгіленген тарифтерге сәйкес көрсетілетін қызметтер үшін берешекті өндіріп алу туралы; жалдау төлемдерін жалдау шартында белгіленген мерзімдерде төленбеуіне байланысты өндіріп алу туралы; 9) жұмыскерге есепке жазылған, бірақ төленбеген жалақы мен өзге де төлемдерді өндіріп алу туралы. Борышкерденақшаныөндіріпалунемесеөзге де жылжымалымүліктіталапетуүшін нотариус берешектібелгілейтінқұжаттаатқарушылықжазбажасайдынемесетиістіқаулыбереді. Атқарушылықжазбаберешектібелгілейтінқұжаттыңкөшірмесінеоныңтөлнұсқасыұсынылғанжағдайдажасалуымүмкін, оғантиістібелгіқойылады.
Атқарушылықжазбажасағаннанкейін нотариус келесіжұмыскүніненкешіктірмейборышкергеоныңкөшірмесінтабысетедінемесежеткізілгенінтіркеудіқамтамасызететінбайланысқұралдарынпайдаланаотырып, борышкердіңэлектрондықпоштамекенжайыбойыншанемесебелгілітұрғылықты (тұрған) немесетіркелгенжерібойыншажібереді.Егератқарушылықжазбаныңкөшірмесі борышкерге:
1) тараптарарасындажасалғаншарттакөрсетілгенэлектрондықпошта мекенжайына;
2)соңғыбелгілітұрғылықтыжерібойыншатабысетілгенітуралыхабарламасы бар тапсырыстыхатпенжіберілгенболса, оныңішіндекәмелеткетолғанотбасымүшелерініңбірі, көрсетілгенмекенжайбойыншаадамментұрыпжатқанбасқаадамалған болса;
3) жеткізілгенінтіркеудіқамтамасызететінөзге де байланысқұралдарыпайдаланылаотырыпжіберілгенболса, олалындыдепесептеледі.
Хабарламаадресатқа, алушыға оны табысетумүмкінболмағанытуралыбелгісіменнемесе оны қабылдаудан бас тартуғабайланыстықайтарылғанжағдайда, атқарушылықжазбаныңкөшірмесітиістітүрдежіберілдідепесептеледі.
Борышкератқарушылықжазбаныңкөшірмесіналғанкүнненбастап он жұмыскүніішіндеатқарушылықжазбаныжасағаннотариусқахабарламасы бар мәлімделгенталапқақарсықарсылығынжазбашатүрдежіберугеқұқылы.
Борышкердіңқарсылығындамәлімделгенталаппенкеліспеусебептеріқамтылуғатиіс.Атқарушылықжазбаныңкөшірмесін. борышкергетабысетутуралыхабарламакеліптүскенкездежәнеегербелгіленгенмерзімдеборышкерденнотариусқақарсылықкеліптүспегенжағдайда, нотариус өндіріпалушығаатқарушылықжазбаныбереді не оныңөтінішібойынша оны тиістіәділеторганына не аумақтылығыбойыншажеке сот орындаушыларыныңөңірлікпалатасынанемесеөндіріпалушытаңдағанжеке сот орындаушысынаорындауүшінжібереді.Өндіріпалушығаберілгеннемесежіберілгенатқарушылықжазбаныңкөшірмесі нотариус жүргізетіністеқалады.Соныменқатар, атқарушылықжазбаныңкүшінжоюжәнеоған дау айтутуындағанжағдайда, нотариус мәлімделгенталапқақарсықарсылықтыалғанкүнненбастапүшжұмыскүніненкешіктірмейатқарушылықжазбаныңкүшінжоютуралықаулышығарады.Атқарушылықжазбаныңкүшінжоютуралықаулы дау айтуғажатпайды.Атқарушылықжазбаныңкүшінжоютуралықаулыныңкөшірмесішығарылғанкүніненкейінгікелесіжұмыскүніненкешіктірілмей осы Заңның 92-6-бабына сәйкесөндіріпалушыға, борышкергетабысетілугенемесежіберілугетиіс.Егержасалғанатқарушылықжазбаборышкердіңқарсылығыбойыншанотариустыңқаулысыменкүшінжоймаса, оған дау айту сот тәртібіменжүзегеасырылады.Осылайшанотариустыңатқарушылықжазбалардыжасауы, жекежәнезаңдытұлғалардыңқұқықтарынқорғаубарысындағыіс-әрекеттердіжеңілдетеді.
З.АЙТЖАНОВА,
Қызылордаоблысы,
Арал ауданаралықәділетбасқармабасшысыныңм.а.
ҚР «Заңгерлеродағының» мүшесі.
Өзге де жаңалықтарды оқу үшін Telegram арнамызға жазылыңыз!